საკურთხეველი სულიერი მნიშვნელობით, ცათა-სასუფეველს, ზეცას განასახიერებს.

საკურთხეველში შესვლის უფლება, მხოლოდ მღვდელმსახურებს აქვთ. განსაკუთრებული კურთხევა, მღვდელმსახურთაგან ერის ადამიანებს ეძლევათ, მხოლოდ მამაკაცებს და ისინი სასულიერო პირებს, ღვთისმსახურების დროს ემსახურებიან. მათ სტიქაროსნები ჰქვიათ. იმიტომ, რომ სპეციალურ სამოსელს ატარებენ, რომელსაც სტიქარი ეწოდება.

საკურთხევლის მნიშვნელობაზე წირვა-ლოცვის დროს, “ამბიონს” ესაუბრა მამა გიორგი კიკვაძე, წმინდა პანტელეიმონ მკურნალის ტაძრის მღვდელმსახური:

“მართლმადიდებლური ტაძარი სამ ნაწილად იყოფა. სტოა, შუა ტაძარი და საკურთხეველი. თითოეულ მათგანს, თავისი სიმბოლური და პრაქტიკული დატვირთვა აქვს.

სტოა, არის ტაძრის შესასვლელი, სადაც ძველ დროში კათაკმეველნი იდგნენ. ანუ ის ხალხი, ვინც მონათლული არ იყო. ისინი წირვას კათაკმეველთა ლიტურღიის შემდეგ ტოვებდნენ. წირვის გარკვეულ მონაკვეთს ესწრებოდნენ.

ტაძრის შუა ნაწილში, მორწმუნე, მონათლული მრევლი დგას და იღებენ წმინდა ზიარებას. სრულად ესწრებიან ლიტურღიას. შუა ტაძრის სიმბოლური დატვირთვა, ის არის, რომ განასახიერებს მიწას, დედამიწას. ადგილს, სადაც ჩვენ ვცხოვრობთ.

ტაძრის ყველაზე მნიშვნელოვანი ნაწილი, არის საკურთხეველი. ის შუა ტაძრისგან გამოყოფილია სპეციალური აღმართული კედელით, რომელსაც კანკელი ჰქვია.

კანკელის ცენტრში არის კარი, რომლითაც მხოლოდ მღვდელმსახურები სარგებლობენ ღვთისმსახურების დროს და ამ კარს აღსავლის კარი ეწოდება.

კანკელზე, რომელიც საკურთხეველს ჰყოფს შუა ტაძრისგან, შესაბამისი კანონიკით, წმიდა ხატებია დაბრძანებული. უსათუოდ, უნდა იყოს ღვთისმშობლის, მაცხოვრის და ტაძრის წმიდანის ხატები.

ტაძრის წმიდანი არის ის წმიდანი, რომლის სახელზეც ტაძარია აშენებული.

თავად საკურთხეველიც სამ ნაწილად იყოფა. საკურთხევლის უმნიშვნელოვანესი ნაწილი, უშუალოდ საკურთხეველია. სადაც არის ოთხკუთხა მაგიდა, რომელიც ზოგიერთ შემთხვევაში ქვისგან, ზოგჯერ კი ხისგან არის მოპირკეთებული. ამ მაგიდას წმინდა ტრაპეზი ეწოდება.

ყველა ტაძრის წმინდა ტრაპეზში, ჩასვენებული არის რომელიმე მოწამის წმიდა ნაწილი. ამას თავისი ისტორიული მნიშვნელობა აქვს.

ძველად, პირველ-მეორე საუკუნეებში, მსხვერპლშეწირვა უფლისადმი, პურისა და ღვინისა, დღევანდელი გაგებით წირვა, მოწამეების საფლავებზე ტარდებოდა. რადგან ამის პრაქტიკული საშუალება აღარ არსებობს, ის ტრაპეზში ჩასვენებულმა მოწამის ნაწილმა შეცვალა.

ტრაპეზზე, წირვის შესრულება ხდება, ღვთისადმი პურისა და ღვინის შეწირვა, რომელიც წირვის დროს, მაცხოვრის უხრწნელ სისხლად და ხორცად გადაიქცევა. ტრაპეზზე შეხების უფლება ერისკაცს არ აქვს. ტრაპეზს მხოლოდ და მხოლოდ სასულიერო პირები ეხებიან და ემსახურებიან. ტრაპეზი სიმბოლურად, მოწამეთა საფლავს წარმოადგენს, რომელზეც ლიტურღიას აღვასრულებთ.

ტრაპეზის ჩრდილოეთ მხარეს განლაგებული არის სამკვეთლო, მცირე ზომის ხის ან ქვის შემოსილი მაგიდა. აქ ხდება, მღვდელმსახურების მიერ პურისა და ღვინის მომზადება წირვისათვის, ხოლო სამხრეთ მხარეში განლაგებულია სადიაკვნე.

სადიაკვნეში ღვთისმსახურთა შესამოსელია დასვენებული. სტიქრები და ყველა ის საჭირო ინვენტარია განლაგებული, რაც ღვთისმსახურებისთვის არის საჭირო”.

მართლმადიდებელი ეკლესიის ტრადიციის მიხედვით, საკურთხეველში არ შედიან მანდილოსნები.

– ვიცით, რომ ეკლესია არის ტრადიციულ ღირებულებათა ინსტიტუტი და რა ტრადიციებიც არის დამკვიდრებული ისინი არ ეწინააღმდეგებიან წმიდა მამათა ნაშრომებს და შვიდგზის მსოფლიო საეკლესიო კრებების დადგენილებებს, ამიტომ ამ საკითხებში რაიმე ცვლილებებზე საუბარი დაუშვებელია?

– “საეკლესიო სწავლებით და სჯულის კანონით, რომელიც მსოფლიო საეკლესიო კრებებზეა შედგენილი და დამტკიცებული, საკურთხეველში მსახურების უფლება აქვს, კანონიერად ხელდასმულ სასულიერო პირს, რომელიც უსათუოდ მამაკაცი უნდა იყოს. ღმერთმა დაგლოცოთ”.

თეა სულაბერიძე