“თქვა უფალმა ღმერთმა: არ ვარგა ადამიანის მარტო ყოფნა. გავუჩენ შემწეს, მის შესაფერს. ნეკნისაგან, ადამს რომ გამოუღო, დედაკაცი შექმნა უფალმა და ადამს მიუყვანა. თქვა ადამმა: ეს კი მართლაც ძვალია ჩემი ძვალთაგანი და ხორცი ჩემი ხორცთაგანი. დედაკაცი ერქვას მას, რაკი კაცისაგან არის გამოღებული. ამიტომაც მიატოვებს კაცი დედ-მამას და მიეწებება თავის დედაკაცს, რათა ერთხორცად იქცნენ” (დაბად. 2,18,22-24).

იესომ კი აი რა უთხრა ფარისეველთ: “არ წაგიკითხავთ, რომ შემოქმედმა დასაბამიდან კაცად და ქალად შექმნა ისინი? და თქვა: ამიტომ მიატოვებს კაცი თავის დედ-მამას და შეერთვის თავის ცოლს, და იქნებიან ორივენი ერთ ხორც” (მათ. 19,4,5).

მას შემდეგ რაც ქალსა და მამაკაცს შორის ქორწინება დაწესდა, თითოეული ადამიანი მიისწრაფის, ოჯახის შექმნისას ცხოვრების ღირსეული თანამგზავრი შეარჩიოს და შექმნას მტკიცე, ჯანსაღი, კეთილზნეობრივი ოჯახი. “ამბიონი” ოჯახის შექმნისა და ქორწინების სიწმინდის მნიშვნელობის შესახებ წმ. დემეტრე თავდადებულის სახელობის ეკლესიის მოძღვარს, მამა მალხაზ ყიფიანს გაესაუბრა.

მამა მალხაზი: ღირსეული თანამგზავრის შერჩევისას პირველ რიგში, აუცილებელია, ადამიანში (საქმროში ან საცოლეში) სულიერი სათნოება და ზნეკეთილობა ვეძებოთ. წმ.იოანე ოქროპირს საკმაოდ სიღრმისეულად აქვს ჩამოყალიბებული ქორწინების საიდუმლოების დანიშნულება. იგი ღრმად ჩასწვდა ადამიანის გულს, კარგად შეისწავლა ადამიანის სულის სიღრმეში დაფარული შრეები და გამოამზეურა იმისათვის, რომ ყოველმა ადამიანმა იცოდეს ქორწინების მნიშვნელობა და ისიც, რომ ეს არის ადამიანის ბუნებრივი მოთხოვნილება, ღვთით დადგენილი კანონი. ერთ-ერთ თავის ქადაგებაში წმ. იოანე ოქროპირი წერს, რომ “ვინც მდიდარ და ლამაზ ცოლს ირჩევს, ის უფრო ქალბატონს ირთავს, ვიდრე ცოლს, სილამაზე სხეულში როდია, არამედ სხეულის სილამაზე დამოკიდებულია ადამიანის ხასიათზე, განათლებაზე, მშვიდობისმყოფელობაზე, ჯობს დავქორწინდეთ ღარიბზე, მაგრამ ზნეკეთილ ქალზე, ვიდრე მდიდარზე და დიდი მოთხოვნილებების მქონეზე. ასევე საქმროს შერჩევისას წმ. იოანე ოქრიპირი გვმოძღვრავს, რომ მისი გარეგნული სილამაზე და სიმდიდრე კი არ უნდა მიიღოთ მხედველობაში, არამედ სულიერი ღირებულებები და უმთავრესად კეთილმორწმუნეობა. მშობლებს ურჩევს, რომ უფალს ევედრონ კეთილშობილ სასიძოსთვის, “ეძებე შენი ქალიშვილისთვის მეუღლე, ჭეშმარიტად დამცველი და მფარველი მისი, ეძებე არა ფული, სიმდიდრე, წინაპრები, გვარიშვილობა, ეს ყოველივე წარმავალია, არამედ ეძებე კეთილშობილება სულისა, კეთილგონიერება, მოკრძალება, ღვთისმოშიშება, რათა შენი ქალიშვილი ცხოვრობდეს ბედნიერად”.

რას ნიშნავს ქრისტიანული ქორწინება და რა არის ქორწინების მიზანი?

ქრისტიანული ქორწინება თავისი ჭეშმარიტი არსით წარმოადგენს ცოლისა და ქმრის არა მარტო გარეგნულ, ხორციელ შეერთებას, არამედ მათი სულების შინაგან გამთლიანებას, ურთიერთშეწევნას და სრულყოფილებისაკენ ლტოლვას. რაც შეეხება ქორწინების მიზანს, აქ წმინდა მამები გამოყოფენ ორ ძირითად პირობას, რის გამოც ქორწინება შედგება: პირველი ესაა ღვთივდადგენილი კანონი ადამიანთა მოდგმის გასაგრძელებლად და მეორე, ასევე განხურვების თავიდან ასაცილებლად, რასაც ადასტურებს წმ. წერილი: “სიძვის თავიდან ასაცილებლად ყველა კაცს თავისი ცოლი ჰყავდეს და ყველა ქალს – თავისი ქმარი, რათა სატანამ არ გაცდუნოთ თქვენი თავშეუკავლობისა გამო” (I კორ.7.5)

რას გულისხმობს სიყვარულის საიდუმლო?

მას შემდეგ რაც სასიძო კეთიგონივრულად შეარჩევს საცოლეს, ხოლო ქალიშვილი – საქმროს, აღსრულდება ღვთის ნება, შეიქმნება ოჯახი, თუმცა ეს ჯერ კიდევ არაფერს ნიშნავს ქორწინებაში. შესაძლებელია ის სიყვარული, რომელსაც შეუღლებამდე გრძნობდნენ მოსიყვარულე წყვილი აღგზნებული და ვნებასაყოლილი აღმოჩნდეს, რადგან ფიზიკური სილამაზე ქმრისა ან ცოლისა შეიძლება სიამოვნებას განიჭებდეს ათი, ოცი ან ოცდაათი დღის მანძილზე, მაგრამ დიდხანს ვერ გასტანს, თუ მეუღლეებმა ურთიერთსიყვარულის, ურთიერთნდობის და პატივისცემის გრძნობა წინა პლანზე არ წამოაყენეს. სადაც ჭეშმარიტი სიყვარულია, იქ სიმდიდრე, ბედნიერება და დოვლათია და პირიქით, თუ არ არსებობს სიყვარული არ არსებობს ურთიერთთანხმობა, ოჯახში კი უსიამოვნება და ქაოსი ისადგურებს.

რატომ არის დაოჯახება აუცილებელი ქრისტიანისთვის?

ჭეშმარიტი ქრისტიანის გულს განუწყვეტელი სიყვარულის გრძნობა თან სდევს. ამ სიყვარულის ძალით ადამიანმა შეიძლება გადადგას ნაბიჯი ან ოჯახის შექმნისაკენ, ან კიდევ მონასტრული ცხოვრებისაკენ, რაც სიყვარულის უმაღლესი სახე – ღმერთთან თანამყოფობასა და სიახლოვეში განიცდება, ასე რომ ყველასათვის აუცილებლობას არ წარმოადგენს დაოჯახება, ოჯახის შექმნა. ამის შესახებ წმ. წერილში ვკითხულობთ, რომ ყველას როდი ძალუძს ქორწინება: “უფალმა მოწაფეებს უთხრა: არიან საჭურისნი, რომელნიც დედის საშოდანვე ასე იშვნენ, არიან საჭურისნი, რომელნიც კაცთაგან დასაჭურისდნენ და არიან საჭურისნი, რომელთაც თავად დაისაჭურისეს თავი ცათა სასუფეველის გულისათვის. ვისაც წვდომის თავი აქვს, ჩასწვდეს” (მათ. 19, 12).

რამდენად ადვილია ცოლ-ქმრული უღლის ტარება და რა მოვალეობები უნდა ჰქონდეთ მეუღლეებს ერთმანეთის წინაშე?

ამქვეყნიურ მიწიერ ცხოვრებაში ოჯახურ სითბოსა და სიყვარულზე უფრო მეტი სიხარული არ არსებობს. ბედნიერი ოჯახი რომ გვქონდეს გამუდმებით უნდა ვიზრუნოთ მისი კეთილდღეობისთვის. ჩვეულებრივ ფიქრობენ ხოლმე რომ ოჯახური საზრუნავი ყველაზე მძიმე ტვირთია ცხოვრებაში, რაც მცდარი შეხედულებაა. ამგვარი აზრი ადამიანს ცხოვრებაზე არასწორი შეხედულებებისა და ჭეშმარიტი ღვთისმოშიშების დეფიციტის გამო უჩნდება. მართალია, ოჯახური ყოფა-ცხოვრება საზრუნავს ამრავლებს, მაგრამ ყოველივე ამას ოჯახისათვის ბედნიერება მოაქვს. ადამიანს, რომელსაც მიზნის მისაღწევად დიდი წინააღმდეგობების გადალახვა უხდება, უდიდეს სიხარულსა და ბედნიერებას განიცდის, როდესაც ნატვრას აისრულებს. საკუთარი შრომისა და გარჯის ნაყოფი კი უტკბილესია. ისე არავინ უფრთხილდება თავის ჯანმრთელობას და ისე არავის ახარებს ავადმყოფის გამოჯანმრთელება, როგორც იმას, ვინც ერთხელ მაინც გამხდარა ავად და თავის თავზე უწვნევია ავადმყოფობის მთელი სიმძიმე. მცენარე, რომელიც ჩვენი ხელით დავრგეთ, მოვუარეთ, გავახარეთ, ხომ უფრო მეტ სიამოვნებას გვანიჭებს თავისი სილამაზით, ვიდრე ის, რომელიც ჩვენ არ დაგვირგავს. ასეა ოჯახურ ყოფაშიც.

რამდენად მნიშვნელოვანია ადამიანებმა გააცნობიერონ, ქორწინების სიწმინდის დაცვის აუცილებლობა?

ქორწინების სიწმინდის დაცვა ერთ-ერთი უპირველესი მოვალეობაა ცოლქმრულ ცხოვრებაში. ამის შესახებ საუბარია ძველ აღთქმაში. კერძოდ, მალაქია წინასწარმეტყველი წერს, “უფალი არ შეიწირავს თქვენს შესაწირავს. თქვენ ამბობთ რისთვისო? იმისთვის, რომ მოწმე იყო უფალი შენსა და შენი სიყრმის ცოლს შორის, რომელსაც უღალატე. ის კი შენი მეგობარი და შენი აღთქმის ცოლი იყო”. (მალაქ. 2,13-14) ასევე ცოლქმრული ერთგულების სიწმინდით დაცვაზე წმ. იოანე ოქროპირი გვმოძღვრავს: “ცოლქმრული სიწმინდის დაცვა აუცილებელია, საწოლი უნდა იყოს უბიწო და შეუგინებელი, ქორწინებაც ხომ იმიტომ არის დაწესებული, რომ ვნებათაღელვა დააოკო და ზღვარს არ გადასცდე”, რამეთუ ღმერთი სიწმინდის და პატიოსნების დასაცავად კაცს ცოლს უბოძებს, ქალს კი ქმარს, რათა ხორციელი ლტოლვა დააცხრო.

რას ნიშნავს გარიგებით ქორწინება და რამდენად მიღებულია ქრისტიანულად ამ ფორმით ოჯახის შექმნა?

გარიგებით ქორწინების შესახებ ეკლესიას საწინააღმდეგო არაფერი გააჩნია, რასაც ასაბუთებს წმ. იოანე ოქროპირის წარმოთქმული სიტყვა ქრისტიანული ქორწინების შესახებ, სადაც ქორწინება სახელდებულია, როგორც დიდი საიდუმლო. “საიდუმლო ესე დიდ არს” – მითხარი რატომ არის ეს საიდუმლო დიდი? იმიტომ რომ ქალწული, რომელიც სულ სახლში ზის და არასოდეს უნახავს საქმრო, პირველი დღიდანვე ეჩვევა და უყვარდება ქმარი. ასევე ქმარსაც, რომელსაც აქამდე არ უნახავს და არც დალაპარაკებია თავის საცოლეს, ის ურჩევნია ყველას- მეგობრებს, ნათესავებს და თვით მშობლებსაც კი” – და ეს ახალი კავშირი უფლისაგან ნაკურთხია. ამ სწავლებაში გარიგებითი ქორწინებაც იგულისხმება. დღესდღეობით კი ცოლ-ქმრის ერთმანეთის უნახავად დაქორწინება აღარ ხდება.

ბოლო დროს შექმნილ ოჯახებში დიდი ასაკობრივი სხვაობაა, რატომ შემოვიდა ეს ტენდენცია და რამდენად გამართლებულია ეკლესიური თვალსაზრისით?

რა თქმა უნდა ცოლქმრულ ურთიერთობაში უნდა არსებობდეს გარკვეული ასაკობრივი ზღვარი, და თუ ვინმე უფროსი ასაკის ადამიანთან თანაცხოვრებას მატერიალური კეთილდღეობის გამო გადაწყვეტს, ასეთი ქორწინება დასაწყისშივე მცდარი და ანგარებითია. ცხადია, ასეთ შექმნილ ოჯახს მომავლის პერსპექტივა შეიძლება ითქვას, ნაკლებად გააჩნია ან შედეგი ამისა არის ცოლქმრული ღალატი, გაურკვევლობა და ურთიერთსაპირისპირო შეხედულებები, მუდმივი კინკლავი და კონფლიქტები, თუმცა ალბათ იარსებებს გამონაკლისი შემთხვევებიც.

არის შემთხვევები, როდესაც ცოლ-ქმარს შორის 10, 12, 14 წლის ასაკობრივი სხვაობის მიუხედავად მეუღლეები სიამტკბილობით ცხოვრობენ. მუდმივი გართობის ძიება (მაგ. უმცროსი ცოლის შემთხვევაში) კი ხშირად განაპირობებს ამ ადამიანთა განსხვავებულ შეხედულებებს და დაპირისპირებას, კონფლიქტს ოჯახში. თუ ქალს არ აქვს ისეთი გრძნობა ოჯახურ ყოფაში, რომ მამაკაცს დაემორჩილოს და თვითონ უნდა ყველაფრის გატანა, ეს იწვევს ამ ადამიანთა შეხედულებების განსხვავებულობას. ასე, რომ გარკვეული ასაკის განსაზღვრა ცოტა ძნელია.

რომელი ხატის წინაშე უნდა ილოცონ ბედნიერი ოჯახის შექმნის მსურველებმა და რა ლოცვები უნდა წაიკითხონ მათ?

რწმენითა და გულწრფელი სიყვარულით აღვლენილ ლოცვებს ოჯახური ბედნიერებისათვის ყოველი წმინდანი ისმენს, განსაკუთრებით კი წმინდა ნიკოლოზს ევედრებიან, როგორც მსწრაფლშემწესა და საკვირველთმოქმედს. ჭეშმარიტი, ქრისტიანული ოჯახის შექმნის მსურველებს ასევე შეუძლიათ წაიკითხონ დაუჯდომელი საგალობელი ყოვლადწმიდისა ღმრთისმშობელისა ხატისათვის-დაუჭნობელი ყვავილი.

თეონა ნოზაძე