საგვარეულო შეკრებები საქართველოში 90-იანი წლებიდან დაიწყო. საქართველოს საგვარეულო კავშირი კი უკვე ორი წელია, უწმინდესის და უნეტარესის, ილია მეორის ლოცვა-კურთხევით ფუნქციონირებს.

საგვარეულო კავშირის თავმჯდომარეა ენათმეცნიერი ავთანდილ არაბული, მოადგილე ალექსანდრე ნაზღაიძე. სამეცნიერო საბჭოს თავმჯდომარე ფილოლოგი ზურაბ ჭუმბურიძეა. ორგანიზაციის საპატიო თავმჯდომარე კი ეთნოგრაფი ლევან ფრუიძე. სწორედ ამ ადამიანების სახელთანაა დაკაშირებული საგვარეულო შეკრებებისა მოწყობა და მათი წარდგენა უწმინდესთან, გვარის დასალოცად.

საიდან იღებს სათავეს გავრების დალოცვა, როდის აღსდგა ეს ტრადიცია და ვის უნდა მიმართოს გვარების დალოცვის მსურველებმა, “ამბიონს” საქართველოს საგვარეულოთა კავშირის თავმჯდომარის მოადგილე, ალექსანდრე ნაზღაიძე ესაუბრა.

ალექსანდრე ნაზღაიძე: საგვარეულო მოძრაობა საქართველოში ყოველთვის იყო. ისტორიულადაც და სოციალიზმის დროსაც გვიშლიდნენ, მაგრამ ქართველი კაცი ყოველთვის მიდიოდა სალოცავში და სანთელს ანთებდა. ამ სალოცავის გარშემო იყო გვარი შემოკრებილი.

90-იანი წლების შუა ხანებში, საგავრეულო კავშირების ჩამოყალიბება დაიწყო. დღეს 400-ზე მეტი საგვარეულო კავშირია შექმნილი. მათგან კი მხოლოდ 40 მოქმედებს.

პატრიარქი მხარს გვიჭერდა. სამების საკათედრო ტაძრის აშენების შემდეგ კი უწმინდესმა პირადად დაიწყო გვარების დალოცვა. ამან ძალიან დიდი ბიძგი მისცა საგვარეულო მოძრაობას საქართველოში. გვარების დალოცვის ძალიან ბევრი მსურველია. მაგრამ ამ დალოცვას თავისი წესი აქვს.

პატრიარქის სურვილია, რომ ის გვარი, რომელიც დაილოცება, ჩადგეს ერის სამსახურში და გადაიქცეს ეროვნულ ძალად.
გვარი, ზრუნავს თავის სოფელზე. ზოგს რა უჭირს, ზოგს რა ულხინს. ზოგ სოფელს არც გაზი აქვს, არც წყალი. გვარმა კი შეიძლება იზრუნოს ამაზე. გვარს თავისი საგვარეულო ფონდი აქვს. არის გვარი, რომელიც 5000 კაცისაგან შედგება. მათ 1 ლარიც რომ დადონ, უკვე ბიუჟეტია. ამ თანხით შეიძლება სოფელს რაღაც არგო. ზოგიერთ გვარს აქვს საგვარეულო სალოცავი. თუ საგვარეულო სალოცავი დანგრეულია ან ასამოქმედებელია, ამაზეც გვარი ზრუნავს.

ზოგიერთ გვარს დადგენილი აქვს დღე, როდესაც ერთად იკრიბებიან. საგავრეულო კავშირი ასევე ზრუნავს გვარების შიგნით ურთიერთდახმარებაზე. საგავრეულო ფონდის დახმარებით ყველაფერს უზრუნველყოფენ.

გვარი ასევე ზრუნავს თავისი წინაპრების სახელების გამომზეურებაზე, რათა ქვეყანას გააცნონ და კიდევ ერთხელ შეახსენონ მათი დამსახურება. მაგ, მაისურაძეების გვარმა, კოსტა მაისურაძის ტურნირი ჩაატარეს ჭიდაობაში და მისი სახელობის თასიც დააწესეს. ნოზაძეების გვარმა კი, ვიქტორ ნოზაძის შრომები ათ ტომად გამოსცა. ქართულ კულტურას და ერს მათ ამით დიდი სამსახური გაუწიეს, ასევე თავის გვარსაც. მისი მუზეუმიც კი არის იმერეთში.

რამდენი გვარი ილოცება ერთად და თუ აქვს მნიშვნელობა რამდენი წარმომადგენელი დაესწრება გვარის დალოცვას?

დღემდე ასეულობით გვარია დალოცვილი. ახლა ერთად მხოლოდ სამი გვარი ილოცება. ადრე კი 10-12, ზოგჯერ კი 20-ზე მეტი გვარის დალოცვაც შეიძლებოდა. ამსთან, დადგენილი არ არის რამდენი ადამიანი უნდა დაესწროს გვარის დალოცვას. ის ვინც, თავისი გვარის დალოცვის საკითხს საკუთარ თავზე აიღებს, ვალდებულია, არავინ გამოტოვოს. თუ ეს არ შეუძლია, მაშინ არც პასუხისმგებლობა უნდა იტვირთოს.

არაქართული წარმომავლობის გვარებს თუ აქვთ საშუალება, რომ მათი გვარი დაილოცოს?

პატრიარქი ყველა გვარს ლოცავს. ვინც მოვა და დალოცვას ითხოვს. სხვათაშორის ჩვენთან იყვნენ აჭარიდან, ერთმა მათგანმა გვითხრა, რომ ჩვენს გვარში ვინც ქრისტიანია მოვა და ვინც მაჰმადიანია, იმათ რა ვუყოთ, მოვიყვანოთო? ეკლესიის პოზიციით ძალით ნურავის მოიყვანთ, მაგრამ თუ ის ადამიანი თავს ქართველად თვლის და მოვა, ღმერთი მას დალოცავს.

გვარი წერს საგვარეულო ხატს, რა დანიშნულება აქვს მას და თუ მიეტევება დალოცვისას მათ გვარს ჩადენილი ცოდვა?

გვარი, როგორც წესი დასალოცად წარსდგება ხატით. ერთი ღამით ეს ხატი რჩება წმინდა სამების ტაძრის საკურთხეველში, მეორე დღეს კვირის წირვაზე პატრიარქი აკურთხებს ამ ხატს და ამ ხატით დალოცავს გვარს. ეს ხატი შემდგომ გვარში, ოჯახდან-ოჯახში დაბრძანდება, ჩაუქრობელ კანდელთან ერთად. შეიძლება თაობები შეიცვალოს, მაგრამ ხატი მაინც იმოზაურებს, რადგან ის ეკუთვნის გვარს და გვარში უნდა დარჩეს.
ჩვენ საერო ორგანიზაცია ვართ. მე როგორც სასულიერო პირებისგან ვიცი, პატრიარქის ლოცვა, ყოველგვარ პრობლემებს უხსნის გვარს.

ვის უნდა მიმართონ გვარის დალოცვის მსურველებმა და რამდენად მოგვარებულია ინფორმაცულად ეს საკითხი?

ეს საქმე ჩვენ, საქართველოს საგვარეულო კავშირს გვევალება. ჩვენ ვუკეთებთ ორგანიზებას შეკრებებს, საგვარეულო კავშირის დაფუძნებას და ჩვენვე წარვუდგენთ დასალოცი გვარების სიას პატრიარქს, მკაცრი გაფრთხილებით. უნდა წარადგინოთ არაუმეტეს სამი გვარი და ეს გვარი ერის სამსახურში უნდა იყოს ჩამდგარი.

გვარი ერთხელ ილოცება. ამათუიმ გვარის დალოცვის შესახებ ინფორმაცია მედიის საშუალებით არ ვრცელდება. წინასწარი ინიციატივა გვარიდან მოდის. გვარის წარმომადგენელი მოგვმართავს თხოვნით, მათ გვარის დალოცვის შესახებ. მასვე ევალება, დალოცვის შესახებ თავის გვარს შეატყობინოს.
მარხვაში გვარების დალოცვა წყდება. თუმცა, იშვიათად ხდება გამონაკლისის დაშვება.

გვარის დალოცვა თუ არის ფინანსებთან დაკავშირებული?

დალოცვა არის უფასო. რაც შეეხება ისეთ მომსახურეობას, რომელიც შრომასთან არის დაკავშირებული, ის ფასიანია. მაგ: გვარის ისტორიის გამოკვლევა; საგვარეულო ხატის დაწერა; გვარზე ფილმის გადაღება და ა.შ. ეს არჩევითია და ეს ყოველივე, ერთობლივად, გავრის ფონდიდან ხდება.

ყველა გვარი, რომელიც საგავარეულო კავშირს ქმნის ის აფუძნებს თავის ფონდსაც. თვეში ერთხელ სურვილისამებრ უნდა შეიტანონ თანხა. ამასთან, თვეში ერთხელ გვარი იკრიბება და მსჯელობს, თუ რა არის გასაკეთებელი თავიანთ გვარში. თითოეული გვარი მუშაობს თავისი გვარის საქმეზე. მსჯელობენ, რა და როგორ გააკეთონ თავიანთი გვარის სასიკეთოდ.

თეა სულაბერიძე
თეონა ნოზაძე