არის შემთხვევები, როცა მორწმუნე ადამიანს გული უცივდება ეკლესიური ცხოვრების მიმართ.
თავდაპირველად ყველას უხარია წირვა-ლოცვაზე სიარული, აღსარების ჩაბარება და ზიარება, მაგრამ ზოგჯერ დგება პერიოდი, როცა ეს პირველი აღფრთოვანება მექანიკურობაში გადაიზრდება. მორწმუნე ფიქრობს, რომ მოვალეობის მოხდის მიზნით დადის ეკლესიაში და აბარებს აღსარებას. ვეღარც აღსარების თქმის შემდეგ გრძნობს შვებას და ვეღარც ზიარების შემდეგ – სიხარულს. ეს ყველაფერი კი შეიძლება გახდეს მიზეზი იმისა, რომ მორწმუნემ შეწყვიტოს ეკლესიურად ცხოვრება. იფიქროს, თუ მექანიკურად დადის ეკლესიაში და ამით მხოლოდ მოვალეობას იხდის, თუ ერთსა და იმავე ცოდვებს ჩადის და ვერაფერს ასწორებს, რაღა აზრი აქვს ასეთ სიარულს ტაძარში…

რა იწვევს მსგავს მდგომარეობას, როგორ მოვიქცეთ ამ შემთხვევაში და რა სახით უნდა ვებრძოლოთ ასეთ განსაცდელს? ამ თემაზე “ამბიონს” სასულიერო აკადემიის მოძღვარი, მღვდელი იაკობ ჩიჩილიძე ესაუბრა:

რა იწვევს ამ ყოველივეს? რა არის ამის მიზეზი? რატომ შეიძლება დაემართოს ადამიანს ასეთი რამ?

ამის გამომწვევი მიზეზი შეიძლება იყოს:
1) ხიბლი – არამართებული წარმოდგენები სარწმუნოებასა და სარწმუნოებრივ ცხოვრებაზე;
2) როდესაც ეკლესიაში მიდიან არა თუ საკუთარი დაცემული ნების უარყოფისა და ღვთის ნებისადმი დასამორჩილებლად, არამედ “მოდის”, ან საკუთარი მიზნებისა თუ იმედების “ღვთის შეწევნით” ასახდენად;
3) საღმრთო ნებისადმი დამორჩილებაზე – საღმრთო მოწოდებაზე, სულიერი ცხოვრების გაღრმავებაზე უარის თქმა, უნანელობა ცოდვებისა, ვნებებთან და ცოდვებთან ბრძოლაზე უარის თქმა;
4) თუკი სულიერად უმწიფარი, განუწმედელი ადამიანი ჯიუტად მოინდომებს რომელიმე საღმრთო ჭეშმარიტების რაციონალისტურ წვდომას, სინამდვილეში კი – ამ საკითხთან დაკავშირებით საკუთარი პირადი შეხედულების ჭეშმარიტებაში დარწმუნებას. ან გადაწყვეტს თავისი კაცობრივი გონებით სრულად ჩაწვდეს საღვთო განგებულების მოქმედებას.
5) როდესაც მრევლი დაინახავს თავისი მოძღვრის სიტყვაში, ან მოქმედებაში თავდაუჭერლობას _ ცოდვას და ამას გაიხდის სარწმუნოებისადმი თავის გულგაციების – დაბრკოლების მიზეზად.

როგორ უნდა მოიქცეს ამ დროს მორწმუნე?

კონკრეტული პასუხი შეიძლება გაეცეს კონკრეტულ მრევლს. კონკრეტული პასუხისთვის მსგავს მდგომარეობაში ჩავარდნილი თითოეული მორწმუნე უნდა გაეხსნას თავის მოძღვარს და მოისმინოს მისი რჩევა-დარიგება. თუ ეს არ ხდება, ანუ გახსნა და რჩევა-დარიგების მიღება, მაშასადამე, ამ კონკრეტულმა მრევლმა დარიგებისთვის უნდა მიმართოს სხვა მოძღვარს.

რაც შეეხება ზოგად დარიგებას, მინდა გითხრათ, რომ რელიგიური გრძნობა, ღვრთისადმი სწრაფვა არის დომინანტი, უმთავრესი მოთხოვნილება ადამიანის სულისა. საკუთარი გონების გამაუკუღმართებელი ადამიანების მიერ ამ მოთხოვნილების დაკმაყოფილებაზე უარის თქმა და მისი გადამისამართება სხვა მოთხოვნილებებზე წარმოშობს უკიდურეს ამპარტავნებას, სიამეთმოყვარეობას, ავხორცობას, ანგარებას და საბოლოო ჯამში – სასოწარკვეთილებას.

მორწმუნე ადამინი, რომელმაც გული გაუხსნა საღმრთო მოწოდებას და გადაწყვიტა ეკლესიური ცხოვრებით ცხოვრება, არა მხოლოდ უნდა განეშოროს ბოროტს, არამედ უნდა ჰქმნას კეთილი, ე. ი. არა მხოლოდ უნდა შეინანოს ვნებები და ცოდვები, არამედ მოიმოქმედოს სიკეთე, ააღორძინოს მის სულში ბუნებითად არსებული სათნოებები (სათნოებები ჩვენს სულშია ჩანერგილი, მიწაში ნადები ოქროს მსგავსად, ზედაპირულად დაფარულია ვნებათა ჟანგით და არ ჩანს. მოღვაწეობა კი განაბრწყინვებს მათ). ყოველივე ამის თანადროულად, აუცილებელია მორწმუნე თანდათანობით სწავლობდეს მართლმადიდებლური ეკლესიის დოგმატურ და ასკეტურ სწავლებებს, რაც კიდევ უფრო განუცხადებს მას სულიერ სინამდვილეს, მსოფლმხედველობით და ზნეობრივ ბრწყინვალებას, საღმრთო ნათელს მართლმადიდებლობისა.

მართლმადიდებლური დოგმატური და ასკეტური მოძღვრების ჭეშმარიტების მცოდნეს მხოლოდდამხოლოდ იმ შემთხვევაში შეიძლება გაუცივდეს გული ეკლესიური ცხოვრების მიმართ, თუ კი იგი შეგნებულად უარყოფს, ან დათმობს ღმერთს – ჭეშმარიტებას და აირჩევს ამპარტავნებასა და სიამეთმოყვარეობას.

როგორ ვებროლოთ ამ მდგომარეობას?

ამ ეშმაკისეულ ხიბლს უნდა ვებრძოლოთ საღმრთო ცოდნითა და ამ ცოდნის შესაბამისი ღვაწლით. უნდა ვიცოდეთ, რომ საღმრთო სწავლებით ადამიანის ცხოვრების არსი არის ღვთის ნებისადმი მორჩილება, ყოველი ადამიანის ცხოვრების აზრი, მიზანი კი მისი სულის განწმენდაა ვნებებისაგან; სულის სიწმიდის მიღწევის საშუალებებია სათნოებები; სულის სიწმიდის შედეგი კი ნეტარება და ცხონებაა. იაკობ მოციქული გვსწავლის, რომ თითოეულ ჩვენგანზე განსაცდელი მოიწევს ჩვენი ცოდვითი ვნებების გამო, ამიტომ თავმდაბლობა, გულწრფელი სინანული, ღვთისაგან ყოველივეს მადლიერებით მიღება და თუნდაც მტრულად განწყობილი მოყვასისადმი კეთილგანწყობა ყოველთვის დაგვიფარავს სარწმუნოების დაკარგვის განსაცდელისაგან.

მცირედმორწმუნეობის მოძალების შემთხვევაში ვურჩევდი ადამიანს, ამ განცდის დაბადებისთანავე, თავის თავში შეინანოს ის აზრები, რომლებმაც წარმოშვეს მასში ეს ცოდვა, გაიხსენოს, თუ რაა მისი ამქვეყნიური ცხოვრების მიზანი, შემდეგ ამ ეშმაკისეულ აზრებზე აყოლით მოძალებული ურწმუნოებისეული სიმყრალისგან გონების გასათავისუფლებლად რამოდენიმე გზის წარმოთქვას ლოცვა: “უფალო, იესუ ქრისტე, ძეო ღმრთისაო, შემიწყალე მე ცოდვილი”.

თუ არსებობს ამ შემთხვევაში საკითხავი სპეციალური ლოცვა ან ლიტერატურა?

ვიცი, რომ 90-ე ფსალმუნის თქმას ურჩევენ მამები რაიმე განსაცდელში ჩავარდნილთ. ზოგადად კი უნდა ვიცოდეთ, რომ წმიდათა სწავლებით ლოცვის არსი არის გონების ამაღლება ღვთისაკენ. უფალი გვსწავლის: “მარად ილოცვიდეთ, რათა არ ჩავარდეთ განსაცდელში”. მაშასადამე, თუ კი ჩვენს გონებაში მარად ვცდილობთ, ვფიქრობთ, როგორ სათნო ვეყოთ ღმერთს, უფალი ჩვენ არა მხოლოდ დაგვიფარავს განსაცდელთაგან, არამედ განგვაბრძნობს სულის სიწმიდის მოპოვების საქმეში, სიუხვით გვიბოძებს მადლს სულისა წმიდისა – განგვაღმრთობს.

ლიტერატურიდან ასკეტურ-ზნეობრივი საფუძვლების შესასწავლად ვურჩევდი წაიკითხონ წმიდა აბბა დოროთეს “სწავლანი” (1991 წლის საეკლესიო კალენდარშია გამოქვეყნებული); ხოლო სარწმუნოებივ-მსოფლმხედველობითი საფუძვლების შესასწავლად – წმიდა იოანე დამასკელის შრომა “მართლმადიდებელი სარწმუნოების ზედმიწევნითი გადმოცემა”.

თათია ნავროზაშვილი