გრიგორიატსკის სავანეში არის ღვთისმშობლის პატარა ზომის უძველესი ხატი. წარწერის მიხედვით ის მოლდავეთის ღვთისმოსავი მფლობელის მარიამ პალეოლოგის შემოწირულობაა. ხატს განსაკუთრებულ პატივს მიაგებენ, რადგან ის ორჯერ მოხვდა საშინელ ხანძარში და უვნებლად გადარჩა. ეს მონასტერი ორჯერ მოიცვა საზარელმა სტიქიამ, განსაკუთრებით დამანგრეველი იყო 1761 წლის 20 ნოემბრის ხანძარი, მონასტერი საძირკვლამდე დაიწვა.

ცნობილმა მოგზაურმა ბარსკიმ ხატი ხანძრამდე ნახა და ამგვარედ აღწერს მას: ,,მარჯვენა სვეტზე არის ღვთისმშობლის ძველი ხატი, მის წინაშე უქრობი ვერცხლის კანდელი ანთია და ბერძნული წარწერა აქვს, რომ ის მოლდავეთის ღვთისმოსავი მფლობელის მარიამ პალეოლოგის მიერაა შემოწირული’’. როდესაც ბარსკიმ ეს მონასტერი მოინახულა, ჩვეულებისამებრ დაწვრილებით აღწერა ის. აღწერილობა შემდეგ ბერძნულ ენაზე გამოიცა. მაგრამ ბარსკის აღწერილობით, რომელიც ზემოხსენებულ ხანძრამდეა შედგენილი, ბევრ რამეში არ ემთხვევა ნახანძრალზე აღმართულ გრიგორიატსკის ამჟამინდელ მონასტერს. წმინდა ხატი, რომელიც ხანძარს გადაურჩა, მთავარ ტაძარშია მოთავსებული,- მარცხენა კლიროსის ჩრდილო-აღმოსავლეთ მწკვრიში – იმ მიზეზით, რომ ის სწორედ ამავე ადგილას იმყოფებოდა ძველ ეკლესიაში და ხანძრის დროს უვნებლად გადარჩა. ამ სასწაულის მოსახსენებლად ხატი ადგილს არ იცვლის. ღვთისმოსავი მარიამ პალეოლოგის წარწერა მოთავსებულია არა თვით ხატზე, არამედ მასზედ მიმაგრებულ ვერცხლის დაფაზე.

წყარო: „ყოვლადწმიდა ღვთისმშობლის მიწიერი ცხოვრება და
მისი სასწაულთმოქმედი ხატების ისტორია“, თბილისი, 2001 წ.