როგორ ვუმკურნალოთ ასთმას?
ასთმა (ბერძ.სულხუთვა) მსოფლიოში ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული ქრონიკული დაავადებაა. ამჟამად დედამიწის მოსახლეობის 3-5%, რიცხვობრივად კი 300 მილიონი ადამიანი დაავადებულია ბრონქული ასთმით. ბოლო 15-20 წლის განმავლობაში ასთმით დაავადებული პაციენტების რიცხვი ორჯერ გაიზარდა და ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის ექსპერტების პროგნოზით, 2025 წლისათვის ასთმით დაავადებული პაციენტების რიცხვი მსოფლიოში სულ მცირე 100 მლნ-ით მოიმატებს. ასთმის შესახებ “ამბიონს” “ალერგიისა და იმუნოლოგიის ცენტრის” სამედიცინო დახმარების უზრუნველყოფის ხარისხის მართვის მენეჯერი, ექიმი ალერგოლოგი – იმუნოლოგი ნანა დოლიძე ესაუბრა:
“კერძოდ, ასთმა წარმოადგენს სასუნთქი გზების ქრონიკულ ანთებით დაავადებას, რომლის დროსაც სხვადასხვა რისკ-ფაქტორების ზემოქმედების შედეგად ხდება სასუნთქი გზების შევიწროება და ჰაერის ნაკადის შეზღუდვა”.
რომელი რისკ-ფაქტორები იწვევენ, ან აპროვოცირებენ ასთმას?
ასთმის გავრცელებული რისკ-ფაქტორები მოიცავს ე.წ. “კარშიდა” და “კარგარეთა” ალერგენებს. “კარშიდა” ალერგენებს მიეკუთვნება დახშულ სივრცეში, მაგალითად, ოთახში, მანქანის კაბინაში და სხვ. მოქმედი ალერგენები, ესენია: ოთახის მტვრის ტკიპები, შენობის ობის სოკოები, ბეწვიანი ცხოველები, ტარაკნები და სხვ., მაშინ, როდესაც “კარგარეთა” ალერგენები მოქმედებენ გარემოს ღია ეკოსისტემებში, მაგალითად: მცენარეების მტვერი, გარემოს ნესტის სოკოები. რისკ-ფაქტორებს ასევე წარმოადგენენ: ოკუპაციური ირიტანტები, თამბაქოს მოწევა, რესპირაციული (ვირუსული) ინფექციები, ფიზიკური დატვირთვა, ძლიერი ემოცია, ქიმიური ირიტანტები და მედიკამენტები (ასპირინი, ბეტა-ბლოკერები და სხვ.).
რა სიმპტომები ახასიათებს ასთმას?
როდესაც ბრონქული ასთმა არ არის კონტროლირებული მედიკამენტებით, ხასიათდება ხველის, ხიხინის, გულმკერდის შებოჭილობისა და სულხუთვის შექცევადი ეპიზოდებით, რომლებიც უპირატესად თავს იჩენენ ღამით, ან ადრე დილით. ასთმა იწვევს პაციენტების ცხოვრების ხარისხის მნიშვნელოვან გაუარესებას, ფიზიკური თუ სოციალური აქტივობის შეზღუდვას.
არასათანადოდ ნამკურნალევ პაციენტთა უმრავლესობა აღნიშნავს, რომ ასთმის შეტევები ხელს უშლის მათ გეგმების განხორციელებას, ხშირად ისინი იძულებულნი არიან, განერიდონ მათთვის საყვარელ ადგილსამყოფელს, უარი თქვან სასურველ პროფესიაზე, ბუნებაში გასვლაზე, გააჩუქონ საყვარელი ცხოველები, შეიზღუდონ კვებითი რაციონი უჭირთ ფიზიკური აქტივობა, მაგალითად, ქოშინის გარეშე არ შეუძლიათ ფეხით სართულებზე ასვლა, ზოგიერთი მათგანისათვის წარმოუდგენელია სპორტული დატვირთვა.
რა კატეგორიის ადამიანები მიეკუთვნებიან ასთმის რისკის ჯგუფს?
ასთმის რისკის მქონე ადამიანთა ჯგუფს მიეკუთვნება ბრონქული ასთმით მემკვიდრულად დატვირთული, უპირატესად, ბავშვები და ასევე, მოზრდილებიც, რომელთა პირველი რიგის ნათესავებს (მშობლებს, დედმამიშვილებს) აქვთ ბრონქული ასთმა და ეს რისკი მატულობს, რაც უფრო მეტი ადამიანია დაავადებული ასთმით ოჯაში. Gგარკვეული მნიშვნელობა აქვს ასეთ პირებში ზემოთ აღნიშნული რისკ-ფაქტორების ზემოქმედებასაც. Aამდენად, შეიძლება ითქვას, რომ მემკვიდრულად გადაეცემა “ატოპია”, განწყობა სწრაფი ტიპის ალერგიული რეაქციების მათ შორის, ალერგიული ასთმის განვითარებისა, მაგრამ ამ განწყობის რეალიზაცია მნიშვნელოვანწილადაა დამოკიდებული გარემოს მაპროვოცირებელი ფაქტორების ექსპოზიციაზე და ამ უკანასკნელთა მართვით (ელიმინაციით) შეიძლება ზოგჯერ ავიცდინოთ ბრონქული ასთმის განვითარება, ან მისი დამძიმება. აღსანიშნავია ისიც, რომ ასთმის განვითარების რისკი ასევე უკავშირდება სხვა ალერგიულ დაავადებებსაც, მაგალითად, ატოპიურ დერმატიტს, ალერგიულ რინიტს და სხვ., რომლებმაც შეიძლება ე.წ. ადრეული ასაკის შემდგომ “ატოპიური მარშის” სახით ტრანსფორმაცია განიცადონ ბრონქულ ასთმაში.
რა გართულებები შეიძლება გამოიწვიოს ასთმის გამწვავებამ?
ასთმის გამწვავებები: ასთმის შეტევა არის ეპიზოდი, რომელიც ხასიათდება პროგრესირებადი სულხუთვით, ხველით, ხიხინით, გულმკერდის შებოჭილობის შეგრძნებით, ან მათი ამა თუ იმ კომბინაციით.
აუცილებელია დროულად შეფასდეს ასთმის შეტევის სიმძიმე. იშვიათ შემთხვევაში ასთმის მძიმე შეტევა შეიძლება იყოს სიცოცხლისთვის საშიში, რომლის მკურნალობა მოითხოვს ინტენსიურ მეთვალყურეობას, ვინაიდან არაადექვატური და დაგვიანებული მკურნალობის შემთხვევაში შესაძლოა გამოსავალი იყოს ლეტალურიც.
ისიცUუნდა აღინიშნოს, რომ თანამედროვე ალერგოდიაგნოსტიკისა და შესაბამისად, მკურნალობის მიდგომები და სამედიცინო საშუალებები იძლევა ბრონქული ასთმის სრული კონტროლის განხორციელების შესაძლებლობას, რაც დროულად არის განსახორციელებელი, ვინაიდან ასთმის პათოგენეზში არსებული ქრონიკული ალერგიული ანთება არასწორი მკურნალობის პირობებში შეიძლება გაღრმავდეს და დაავადებამ მიიღოს უფრო აგრესიული ხასიათი, რაც, თავის მხრივ, ამძიმებს ასთმის მიმდინარეობას და ასევე, პაციენტის ზოგად მდგომარეობას, ტვირთად აწევს სხვა ორგანოთა სისტემებს, მაგალითად, გულ-სისხლძარღვთა სისტემას და სხვ.
როგორ ავიცილოთ თავიდან ასთმის გამწვავება?
უპირველეს ყოვლისა, საჭიროა პაციენტმა მიმართოს სპეციალისტ-ალერგოლოგს და მოხდეს პაციენტის შეფასება: მისი დიაგნოსტიკა, კონკრეტული რისკ-ფაქტორების განსაზღვრა, ადექვატური მკურნალობის შერჩევა და მოცემულ კონკრეტულ შემთხვევაში პაციენტისა და ექიმის კოოპერაციული მუშაობის შედეგად ერთობლივად პრევენციული ღონისძიებების დაგეგმვა. პაციენტის კლინიკური მდგომარეობიდან გამომდინარე, პრევენციული ღონისძიებები შესაძლოა იყოს განსხვავებული.
სახიფათოა თუ არა ასთმა ორსულობისა და მშობიარობის დროს?
ორსულობის პერიოდში ასთმის სიმწვავე ხშირად იცვლება და პაციენტებს ესაჭიროებათ უფრო ინტენსიური მეთვალყურეობა და მკურნალობის დარეგულირება. ასთმის მქონე ორსული პაციენტები საჭიროებენ რეკომენდაციებს იმის თაობაზე, რომ ნაყოფისათვის უფრო დიდი რისკია ჰიპოქსია, ვიდრე მედიკამენტური ჩარევა, ვინაიდან შემუშავებულია იმ დასაშვები მედიკამენტების საერთაშორისო ნუსხა, რომლებიც გამოიყენება ორსულობის დროს და ეფექტურად ახორციელებს ასთმის კონტროლს. ორსულობის დროს, ასთმის მართვაზე კონტროლის დაკარგვის შემთხვევაში, განსაკუთრებული მნიშვნელობა ენიჭება ასთმის თანამედროვე მკურნალობის ჩატარების აუცილებლობას. გამწვავებას უნდა დროულად ვუმკურნალოთ, რათა თავიდან ავიცილოთ ნაყოფის ჰიპოქსია.
მკურნალობის რა საშუალებები არსებობს?
ასთმის სამკურნალოდ საერთაშორისო რეკომენდაციების მიხედვით მოწოდებულია 5 საფეხურიანი მკურნალობის სქემა, რომლის არსენალში სხვადასხვა ჯგუფის მედიკამენტები არსებობს, ესენია: სწრაფი და გახანგრძლივებული მოქმედების β2 აგონისტები, საინჰალაციო/პერორალური სტეროიდული საშუალებები, ლეიკოტრიენების მოდიფიკატორები და სხვ. სწორედ ზემოთ აღნიშნული მკურნალობის სქემის ძირითად მიზანს წარმოადგენს ასთმის კონტროლის მიღწევა და კონტროლის შენარჩუნების მონიტორინგი, რაც დღეს დაავადების სათანადო მართვით მიღწევადია პაციენტების უმრავლესობაში. რას გულისხმობენ ამ განმარტებაში? ასთმის ადექვატური კონტროლი გულისხმობს დაავადების სიმპტომების უმნიშვნელო გამოხატულებას, იშვიათ გამწვავებებს, პაციენტების მიერ გადაუდებელი სამედიცინო დახმარების გამოძახების ნაკლებ საჭიროებასა და სიმპტომთა შემამსუბუქებელი პრეპარატების (სწრაფი მოქმედების β2 აგონისტები) გამოყენების მინიმალურ აუცილებლობას.
რა პირველადი დახმარება შეიძლება გავუწიოთ ადამიანს ასთმური შეტევის დროს?
უპირველეს ყოვლისა, პაციენტს მოვაშოროთ (თუ ეს შესაძლებელია) ის რისკ-ფაქტორი, რომელმაც გამოიწვია შეტევის განვითარება, დავეხმაროთ, რომ მოთავსდეს მისთვის სასურველ პოზაში და მივაშველოთ სწრაფი მოქმედების პრეპარატი (მაგ: β2 აგონისტი და სხვ.), რაც უკვე წინასწარ გამოწერილია ექიმის მიერ და ასაკის მიხედვით ახსნილია პრეპარატის მიღების გზა, ფორმა და დოზირება. თუ პაციენტის მდგომარეობა კრიტიკულია, უმჯობესია, მოხდეს სასწრაფო დახმარების გამოძახება, მას შემდეგ, რაც პაციენტი შეისუნთქავს, ან შეასუნთქებენ სწრაფი მოქმედების პრეპარატების პირველ დოზას.
ექიმის რჩევა: ასთმის კონტროლი სადღეისოდ წარმოადგენს მსოფლიოსთვის ძირითად დაძლეულ პრობლემას. ასთმის მქონე პაციენტს სადღეისოდ შეუძლია ისუნთქოს თავისუფლად, დატკბეს ბუნებით, ეწეოდეს სერიოზულ სპორტულ აქტივობას, მათ შორის, იყოს ოლიმპიური ჩემპიონიც, რომლის მაგალითები მსოფლიოში მრავლადაა და საერთოდ, შეიგრძნოს სამყარო სრული სისავსით, რისთვისაც აუცილებელია პაციენტისა და მკურნალი ექიმის კოოპერაცია ასთმის სრული კონტროლის მისაღწევად და შემდგომში კონტროლის შესანარჩუნებლად. Eეს უკანასკნელი კი სავსებით მიღწევადია.
დავით დანელია
სტატიაზე ვრცელდება "ამბიონის" საავტორო უფლებები
კომენტარების შინაარსზე პასუხს არ აგებს "ამბიონის" რედაქცია. გთხოვთ, უცენზურო და კანონის საწინააღმდეგო შინაარსის შემცველი კომენტარების დაწერისგან თავი შეიკავოთ.
chems meugles qonda mwvave bronqiti,ris shedegadac gauaresda suntkva da gasmokvlevebis shedegad daudginda astmuri bronkiti.alergulogis konsultaciis shedegad daiwyo preparatebis migeba(vanseari 10mg,rolizoni abi,privintusi da deksametazoni )5dgiani mkurnalobis shedegad igrdzno shveba,agar gaagrdzela ert tviani mkurnaloba da shewyvita preparatebis migeba.marto seretideas iyenebs, dila- sagamos erti tvvis mandzilze.ese advilad xom ar ganikurneba astma?
ikneb tkveni daxmarebit damijeros da gaagrdzelos mkurnalobis kursi.aris mwevelic:( (ambobs am preparatebis migebis shedegad vgrdznobdi sisustes.)
mec bronxuli astma maqvs gazapxulobit yvela eqimi shemomatares bavshobashi alergologebi, homeopatebi, magram aranairi shegavati ar migrdzvnia wamlebit dashterebuli da dasustebuli davdiodi da astmuri shetevebi mainc mqonda chemi pirveli wamalia salbutamonis aerozoli gazapxulobit vdzmakacobt kargad ))
var mweveli, da yvelaze sasacilo is aris rom roca eqimebtan vkurnalobdi mashin upro mwvave shetevebi mqonda da exla roca chem tavs metiton vuvli sheidzleba gazapxulma ise gaiaros rom bronxuli astmis sheteva ar mqondes magram shigadashi game miwevs xolme aerozolis gamoyeneba odnav mainc michirs xandaxan suntqva…
ramdeni clis xart?shedzenili gaqvt?me 4 clos shvili myavs egre
27 clis var.. au tvali meca cels sashinlad shemitia astmam
Shedzenili astma maq.
ლაშა არ გიცნობ მაგრამ მინდა დაგეხმაროთ ყველას. მიმართე იმ ექიმს რომელიც კომენტარში ვახსენე აუცილებლად გიშველის
gamarjobat mec maqvs astma,romel eqims mirchevt saxeli da dagvari rom dmicerot
chems pataras mcvavebronxiti shexvda da bronquli astma dagviceres ase gvitxres alergologtan myavda alergiaze anallizi gavukete da bavshvi alergiuli ar agmochnda ra sheidleba davarqvat a,as vansiaris 28 dgiani kursi gaviaret anu es bavshvi astmiani gamodis?
კი გამოდის ასტმიანი,როცა ვანსიარს დაიწკებ მიგებას ის არუნდა შეწკვიტო.მხოლოდ 28 დგე არარის საკმარისი გეუბნები პირადი გამოცდილებიდან
myavs 4 clis shvili,aqvs shedzenili alergiuli astmuri bronqiti.mesme selia rac alergologtan vmkurnalobt.gitqmis sul dietaze myavs magram arc tu iseti shesamchnevi shedegi aqvs….titqmis yovel tveshi aqvs shetevebi.ras mirchevdit rogor moviqcet.aris raime gamosavali?daitanja bavshvi imden preparatebs gebulobs.cinascar didi madloba
გამარჯობათ,ამ სტატიას გაეცანით იქნებ დაგეხმაროთ http://www.mkurnali.ge/alergologia/1838-2010-04-14-14-07-17.html
me piradad egre var bavsvhobidan sul suntqva mekvreboda yovel wels daaxloebit 1000 s lars vxarjavdit mkurnalobashi gadasxmebshi da ase shemdeg maq shedzenili bronxuli astma gagikvirdebat da ertxel sofelshi viyavi da mitxres zgarbis xorci unda chamoo martlac shevchame da ukve 5 welia araferi mqonia saertod !! ramodenime adamians vicnob vinc amit ganikurna
Davit umad chamet eg zgarbis xorci tu rogor?
Davit, shegidzlia mitxra,zgarbis xorci,rogor shechame? Umad? Mipasuxe ra
davit salami gushin.maswavles mec eg da exla.davgoogle mainteresebda ramdenad realuri iyo da rogoris shesachmelia dzaan sazizgrobaa?
patars alergologtan analizma alergiuli gichvenat?
გამარჯობათ,ამ სტატიას გაეცანით იქნებ დაგეხმაროთ http://www.mkurnali.ge/alergologia/1838-2010-04-14-14-07-17.html
saqartveloshi mkurnalobis done dabalia.aris axali metodebi rogoricaa ozonoterapia magram aq jer ar ari danergili.turqetshi mkurnaloben rogorc mitxres am metodit astmas magram dacvrilebit informacias ar vflob
mee 3 wlis ukan eqimtan vizitis dros damidgnda rom astma mqonda,am ambavma chemzee dzan imoqmedaa. vmkurnalob magram zafxulobit shetevebi maimcc maqvss. dasasvenebladd anu haeris gaamocvlis miznit mviare mteli saqarelo da maencc am dgeshi varr ukve agar shemidzlia davitanjee yvelanairi wamalii maqvs daleuli magram shedegii ar aris. ra gavaketoo? adtma shedzenilia astma shedzenilia
გამარჯობათ ყველას.
საქარატველოში არის ექიმი რომელიც 15 დღეში არჩენს ამ დაავადებას. დიხ ასთმა ინკურნება და ჩემი თვალით მაქვს ნანახი. მე ამ კაცთან გლანდების პრობლემების გამო დავდიოდი და მომარჩინა. მოკლედ ეს კაცი ცხოვრობს აღმაშენებელზე 146 ნომერში. ნიკალაი კალენიჩენკო. მიმართეთ ვისაც ბრონქიალირი ასთმა გაქვთ 15 დღეში მოგარჩენთ. ეს ჩემი ნომერია თუ რამეა დამირეკეთ 577600603
xalxno amixsenit astma tu aqvs chem pataras broxuli ra nishnebi unda qondes?
alergiaze analizi gavukete alergologtan da alergiuli ar ariso
მეც შეძენილი ასთმა მაქვს, ექიმის დაუდევრობით და მკითხაობით გამიმწვავდა და უკვე 1 წელია მწვავე ფორმაში მაქვს, ექიმიდან ექიმთან გადავდივარ, წამლების ფონზე კარგად ვარ და კურსის დამტავრებისთანავე ისევ მეწყება, ეხლა კიდევ დავდივარ ალერგოლოგთან ვიგებ წამლებს,3თვიანი კურსი მაქვს დანიშნული, უკვე ისე ვარ შეშინებული არც კი ვიცი თუ ოდესღაც მორჩება.
სადაა ყველაზე კარგი ჰაერის გამოცვლა რო მოუხდეს ასტმას განსაკუთრებით პატარებისთვის.
მე ბრონქების ანთება მაქვს ხოლმე წელიწადში 1 თხელ 1 კვირით ან ნახევრით ასთმის სიმპტომებით და შესაძლოა რო გადაიზარდოს ასთმაში?
Gamarjobat,dges saqartveloshi gvyavs iseti eqimi rogoricaaa bicina kulumbegovi,romelic am saqmis
profesionalia,aravitari mkitxaoba zusti pasuxi….visac gacuxebt astma mimartet baton bicinaas
ასთმა როდესაც მაქვს მოწევა არ შეიძლება ხო?