ქართული ვაზის ჯიში „ალადასტური“ გურიის ენდემური ჯიშია, რომელიც ძირითადად ორ ეთნოგრაფიულ კუთხეში – გურიასა და ქვემო იმერეთშია გავრცელებული, კერძოდ, ვანისა და სამტრედიის რაიონებში. ეს არის ერთ–ერთი უძველესი ქართული ვაზის ჯიში, რომელიც ღვინის წარმოებაში გამოიყენება და მისგან საკმაოდ სერიოზულ ღვინოებს ამზადებენ. ეს გახლავთ საგვიანო პერიოდის კულტურული ვაზის ჯიში. მისი მოკრეფა ოქტომბრის ბოლოსა და ნოემბრის დასაწყისშია შესაძლებელი, როდესაც ყურძნის შაქრიანობა არის 21–24%.

არსებობს ვაზის ჯიში, რომელიც გაიგივებულია „ალადასტურთან.“ ეს გახლავთ ჯიში „მოლდოვა,“ ან „მოლდოვანკა“, რომელსაც ალადასტურთან საერთო არ აქვს. ორივე ვაზის ჰიბრიდული ჯიშია, რომელიც გამოყვანილია მოლდავეთში, კერძოდ, მოლდავეთის კვლევით ინსტიტუტში, პროფესორ სავინის ხელმძღვანელობით. შემდგომ ეს სასუფრე მიმართულების ჯიში შემოიტანეს საქართველოში და პირველად 70–იან წლებში გავრცელდა სოფელ ქანდას მიდამოებში, როგორც ქართლში, ასევე კახეთში და თითქმის მთელ საქართველოში.

მოსახლეობა შეყვანილია ხშირად შეცდომაში და გასაყიდად გამოტანილ ჯიშს “ალადასტური“ აწერია.

ალადასტურს გააჩნია სულ სხვა მოყვანილობის ფოთოლი მოლდოვასთან შედარებით. ალადასტურის ფოთლის ქვედა ნაწილი არის დაფარული ქეჩისებური, ფიფქისებური ნადებით, მაშინ, როდესაც მოლდოვას ფოთოლი ფორმითაც განსხვავდება ალადასტურის ფოთლისაგან და ასევე აბსოლუტურად შიშველია. ალადასტური არის წმინდა საღვინე მიმართულების ვაზის ჯიში, მოლდოვა და მოლდოვანკა კი -სუფთა სასუფრე მიმართულების ჯიში. სასუფრე მიმართულების ვაზის ჯიშები განკუთვნილია ნედლი სახით მოხმარებისათვის, ხოლო საღვინე მიმართულების ვაზის ჯიშები მეღვინეობაში უნდა გამოვიყენოთ.

ლევან უჯმაჯურიძე (ვაზისა და ხეხილის სარგავი მასალის წარმოების ეროვნული ცენტრის ხელმძღვანელი, სრული პროფესორი, ს.მ.მ. დოქტორი):

“აბსოლუტურად არაფერი არ აქვს საერთო „მოლდოვას“ ან „მოლდოვანკას“ ალადასტურთან, იმდენად, რამდენადაც ბოტანიკური და მორფოლოგიური აღწერილობით, ასევე, ორგანო ლეპტიკური მაჩვენებლებით ეს ჯიში სრულიად განსხვავდება ალადასტურისაგან. კერძოდ, ალადასტურს ფოთლის შებუსვა გააჩნია როგორც ზედა მხარეს, ასევე უფრო მეტად ქვედა მხარეს. მოლდოვანკას შემთხვევაში ფოთოლი აბსოლუტურად შიშველია, მას შებუსვა არ გააჩნია. 200 გრამამდე იწონის ალადასტურის მტევანი, ხოლო მოლდოვასა და მოლდოვანკას მტევანი საკმაოდ დიდია, ასე რომ, თვითონ მტევნის მოყვანილობა განსხვავდება ალადასტურის მოყვანილობისგან. ერთადერთი რითიც მათ ამსგავსებენ ერთმანეთს გახლავთ მარცვლის ოვალური ფორმა. მაგრამ ამ შემთხვევაშიც თვითონ ორგანო ლეპტიკური მაჩვენებლებითაც ეს ორი ჯიში მნიშვნელოვნად განსხვავდება იმნდენად, რამდენადაც ალადასტურის შემთხვევაში მარცვალს კანი აქვს მკვრივი მოლდოვასთან შედარებით. რაც შეეხება თვითონ ღვინოებს, როგორც ორგანო ლეპტიკური მაჩვენებლებით ასევე მათგან დამზადებული ღვინოებიც განსხვავდებიან ერთმანეთისაგან.

ეს პრობლემა არა მხოლოდ ალადასტურის შემთხვევაშია. გამოსავალი გახლავთ ის, რომ როდესაც ახალი ვენახები შენდება, უნდა იყოს გაშენებული ჯიშობრივად ერთგვაროვანი, სელექციურად წმინდა ჯანსაღი სარგავი მასალით, თავისი საძირით, რომელი საძირეც არის ამა თუ იმ რეგიონში აპრობირებული.

როდესაც ჩვენ ვსაუბრობთ ჯიშურად ერთგვაროვანი ვენახების გაშენებაზე, აუცილებლად უნდა იყოს გათვალისწინებული, საიდან მოდის სარგავი მასალა, საიდან არის მისი წარმომავლობა. უმეტეს შემთხვევაში, ვაზის სარგავ მასალას, ნერგებს აწარმოებენ შემთხვევითი პიროვნებები, რომლებიც აპრობაციის გარეშე (აპრობაცია არის მეთოდი, რომლის მეშვეობითაც ხდება ჯიშური სიწმინდის დადგენა) აკეთებენ ვაზის ნამყენებს, შემდეგ ნამყენებიდან იღებენ ნერგებს. ეს ნერგები ხვდება მოსახლეობაში და ხდება ჯიშების არევა. ამიტომ ეს ყვერლაფერი გასათვალისწინებელია, კერძოდ, ახალი ვენახების გაშენებისას. ვაზის ნამყენი ნერგი უნდა შევიძინოთ სპეციალიზირებული სანერგე მეურნეებისაგან, რომლებსაც გააჩნიათ ყველა ის ინფრასტრუქტურა იმისათვის, რომ აწარმოონ ვაზის ნამყენი ნერგები. უპირველესად, რასაც განსაკუთრებული ყურადღება უნდა მივაქციოთ, ეს გახლავთ საბაზისო სადედები:როგორც ფილოქსერაგამძლე საბაზისო სადედე, ასევე კულტურული ვაზის საღვინე და სასუფრე მიმართულების ჯიშების სანამყენე და სადედე. აქედან მიღებული მასალებით უნდა მოხდეს ნამყენის წარმოება, შემდეგ ნერგის მიღება და ასეთი ნერგები უნდა მოხვდეს სამომხმარებლო ბაზარზე. საქართველოში, სამწუხაროდ, ეს ყოველთვის არ ხდება. ე. წ.შემთხვევითი მენერგეები გახლავთ პირობა იმისა, რომ უმეტეს შემთხვევაში, ვაზის ჯიშები აღრეულია. თუ ჩვენ გვინდა ხარისხიანი ღვინო, დამზადებული უნდა იყოს ერთგვაროვანი ყურძნისაგან და არა ჯიშური ნარევისაგან. ასეთი ხარისხის ღვინო ვერ ხვდება იმ ნიშანზე, რომელი ნიშნითაც გამოირჩევა ქართული ღვინო თავისი ჯიშური მრავალფეროვნებით. საქართველოში, მოგეხსენებათ, 525 ჯიშია. აქედან 437 ახლა აღდგენილია საგურამოს კოლექციაში. სამრეწველო მიმართულებით მხოლოდ რამდენიმე მიმართულების ჯიში გამოიყენება, მაგრამ აქვს იმ აღდგენილი ჯიშების უმეტესობას პოტენციალი, შეივსოს ჯიშური სორტიმენტი, ოღონდ ჯიშობრივად და სელექციურად ერთგვაროვანი სარგავი მასალებით გაშენდეს ვენახები და არ მოხდეს ჯიშების არევა, როგორც ახლა გვაქვს“.

ღვინის კომპანია „მეღვინეობა ხარება“ „ალადასტურს“ ტრადიციული მეღვინეობის პრინციპის გათვალისწინებით 2012 წლიდან აწარმოებს. კომპანიას ნაკვეთები ბაღდათში აქვს გაშენებული, სადაც ზღვის სუბტროპიკული ნოტიო კლიმატი სპეციფიკურ კლიმატს განაპირობებს.

ვლადიმერ კუბლაშვილი (“მეღვინეობა ხარებას“ მთავარი მეღვინე):

“„მეღვინეობა ხარებაში“ ალადასტურის ჯიშის ყურძენს ვამუშავებთ ოქტომბრის ბოლოს -ნოემბრის დასაწყისში, მაშინ, როდესაც კლერტგაცლილი დურდოს ტრანსპორტირება პირდაპირ ქვევრებში ხდება. აქ ის ე.წ. „ველური საფუარის“ დახმარებით განიცდის ალკოჰოლურ დუღილს, რაც 8 დღის მანძილზე მიმდინარეობს.

ალკოჰოლური დუღილის განმავლობაში (მაცერაციის დროს) დღეში 2-ჯერ ხდება ქუდის ჩაზელა, ხოლო მისი დამთავრების შემდეგ სითხე ჭაჭაზე არის მხოლოდ 5-7 დღის მანძილზე.

შემდეგი ეტაპი გახლავთ უკვე დადუღებული ღვინისა და ჭაჭის განცალკევება (გამოპრესვა) ერთმანეთისაგან, რომლის დამთავრების შემდეგ სითხეს ვაბრუნებთ კვლავ ქვევრში. მეორადი დუღილის დასასრულს ვხსნით ღვინოს ლექიდან და კვლავ ვაბრუნებთ ქვევრში, სადაც ვარეზერვებთ 5 თვის მანძილზე.

ღვინის დამუშავების დროს ვიყენებთ მხოლოდ კვერცხის ცილას. ის ღვინოს აცილებს ზედმეტ ტანინებს, ანიჭებს რა მას სასიამოვნო სირბილეს.

რადგან საკითხი ეხება ტრადიციულ მეღვინეობას, ამ შემთხვევაში არ ვიყენებთ თანამედროვე ტექნოლოგიური პრინციპის გაწებვით სქემებს.

ღვინის ჩამოსხმისას ვიყენებთ მხოლოდ „უხეშ“ ფილტრაციას. იგივე მომენტის გათვალისწინებით – არგვინდა, რომ ღვინო ძალიან „შევაწუხოთ“.

ზოგადად, როდესაც ქვევრში ღვინის დაყენებას ვაპირებთ, ამისათვის უნდა შეირჩეს ძალიან ჯანმრთელი ყურძენი. ჩვენს შემთხვევაში ალადასტურს ვკრეფთ ბაღდათში, იმერეთის რეგიონში. ნაკვეთები გაშენებულია მცირე ფერდზე და აქვს საუკეთესო ექსპოზიცია. ზღვის დონიდან არის დაახლოებით 350 მეტრზე. ნიადაგზე ვიტყოდი, რომ უფრო ყვითელმიწაა, რელიეფი – მთის წინა გორაკ-ბორცვიანი. დამახასიათებელი რელიეფი, ზღვის სუბტროპიკული ნოტიო კლიმატი, ზომიერად ცივი ზამთარი და შედარებით ცხელი ზაფხული განაპირობებს სპეციფიკურკლიმატს.
“ალადასტურის ღვინო“ დაყენებიდან მომდევნო წელს შეგვიძლია ბაზარზე გავიტანოთ“.

ღვინო „ალადასტურს“ აქვს ბროწეულის ფერი, ხასიათდება გამორჩეული ბუკეტითა და ჰარმონიული გემოთი.
რეკომენდებულია ცხარე სალათებთან, ხორცთან, ყველთან და ბოსტნეულთან. უნდა მივირთვათ +16-18 C-ზე.

ქეთი ჭელიძე